dinsdag 7 augustus 2018

Laten wij Nederland opheffen

Continentaal Nederland hoort bij Europa, Holland en Zeeland zijn Noordzee-landen


Het langdurige 'Franse' zomerweer bracht ons er toe de zomervakantie dit jaar niet in Frankrijk door te brengen, maar in eigen land te blijven. In plaats van dagelijkse fietstochten langs het traject van de Eurovélo 6 route (ons meerjarige fietsproject van west naar oost door Frankrijk), fietsten wij door het Sallandse land van Overijssel. Nu het klimaat het weersverschil heeft geëlimineerd en de vegetatie zich aan de omstandigheden heeft aangepast is het verbluffend hoe weinig het Overijsselse boerenland verschilt van dat in Midden-Frankrijk. Dezelfde landwegen door droge, schrale velden. In een weiland een feesttent in opbouw voor het komend 'suikerbietenfeest' (vorig jaar 'fête agricole'), door dezelfde jonge mannen die hun oude auto's op identieke manier rondom in het gras hebben geparkeerd. Af en toe zo'n veel te grote landbouwmachine waarvoor wij de berm in moeten. Dorpjes met katholieke kerken, een devotieplek hier en daar langs de weg. De natuur in het rivierdal van de Vecht verschilt niet van die bij de Loire, het fietspad langs het stille water van het Overijsselsch Kanaal heeft dezelfde sfeer als het pad langs het Canal du Rhône au Rhin, het valt niet op of je de loop van de Regge volgt of van Le Doubs. Het verschil met vroegere vakanties is niet groter dan het bestellen van een halfje knipwit in plaats van een baguette bij de plaatselijke bakker.
Waar het omgeving en de levensomstandigheden zozeer gelijk zijn, kan er nauwelijks nog een cultuurverschil zijn. Ik realiseerde mij dat ik voor mijn Franse vakanties nooit gezocht heb naar het buitenlandse avontuur, maar veeleer behoefte had aan behaaglijk zomerweer in een land dat aanvoelt als 'thuis'.

Tijdens de vakantie las ik „Belgium dat is Nederlandt” van Hugo de Schepper, emeritus hoogleraar geschiedenis*. Daarin schrijft hij over de historie van het Nederlands identiteitsbesef. Hij concludeert, dat de landsdelen ten oosten van de stad Utrecht tot de continentale invloedssfeer bleven behoren (pp. 66-67), ook nadat ze onder dezelfde machthebber vielen als de rest van Nederland. Voor de hele periferie van Friesland en Groningen tot aan Luxemburg gold er een oriëntatie op de oostelijke buren. Inwoners van Gelre, Urecht en Overijssel worden in oude kronieken 'Allemands' genoemd.

Dat is wat ik heb ervaren! De continentale provincies van Nederland zijn cultureel verwant aan de rest van het Europese continent. Frankrijk of Duitsland dat is binnenland. Het buitenland, dat zijn de zeeprovincies, Zeeland en Holland, die al van oudsher zeegericht zijn en waar men zich meer verwant voelt met Groot-Brittannië. De ene Nederlandse identiteit bestaat nog steeds niet. Koninkrijk Nederland is een constructie die bedacht is op het Weens Congres, 200 jaar geleden, voor het machtsevenwicht tussen de grote mogendheden. De kerkhervorming is ons in continentaal Nederland van hogerhand onder bestuursdwang opgelegd. Onze taal is anders, onze cultuur is anders. Met een verdere Europese eenwording is Nederland overbodig. Het kan worden opgeheven. In mijn vakantie schreef de Volkskrant nog eens over de Noordzee Unie, een idee van de Vlaamse minister-president. Wat mij betreft de juiste oplossing om recht te doen aan het cultuur- en identiteitsverschil: Laat Vlaanderen en onze zeeprovincies met de overige Noordzeelanden een Unie vormen, dan kan continentaal Nederland en België voortgang boeken met een federaal Europa. Daar horen wij thuis.

Toevoeging d.d. 23 oktober 2018

Niet alleen Hugo de Schepper komt tot de conclusie dat één Nederlandse identiteit in de historie niet heeft bestaan. In NEMO Kennislink las ik dit artikel van Marjolein Overmeer over een onderzoek van Mirjam van Veen, hoogleraar kerkgeschiedenis aan de Vrije Universiteit van Amsterdam: 'Rhineland Exiles and the Religious Landscape of the Dutch Republic, c.1550-1618'** waarin zij het volgende citaat van de hoogleraar noteerde: “Gaandeweg kwam ik erachter dat ik ook teveel in deze nationaliteiten dacht, maar die bestaan pas sinds de negentiende eeuw. In de zestiende eeuw liepen grensgebieden veel meer in elkaar over dan nu. Er was bijvoorbeeld geen Nederlands-Duitse taalgrens. Het verschil tussen een Amsterdammer en een Arnhemmer was daarom een stuk groter dan dat tussen iemand uit een oostelijke provincie van de Republiek en uit het Duitse Rijnland.”


Uitgeverij Papieren Tijger - Hugo de Schepper - „Belgium Dat Is Nederlandt”.” 2013. Papierentijger.Org [accessed 7 August 2018]
*Schepper, Hugo de, „Belgium dat is Nederlandt”. Identiteiten en identiteitenbesef in de Lage Landen, 1200 – 1800. Epiloog: Koninkrijk der Nederlanden, 1815 - 1830, (Breda: Uitgeverij Papieren Tijger 2013) .

**Rhineland Exiles and the Religious Landscape of the Dutch Republic, c.1550-1618

Geen opmerkingen: